Het vaccineren tegen corona is begonnen en als werkgever loop je waarschijnlijk tegen vragen aan. Mag je aan werknemers vragen of ze zich wel of niet laten vaccineren? Wat betekent de keuze rondom vaccineren voor jou als werkgever? En hoe hanteer je de AVG-wetgeving en zorgplicht correct in het geval van vaccineren?

Geen vaccinatieplicht

In Nederland is vaccineren op dit moment een vrije keuze. Als werkgever kun je jouw werknemers dus ook niet verplichten om zich te laten vaccineren tegen COVID-19:

  • In artikel 11 van de Nederlandse Grondwet wordt ‘het recht op onaantastbaarheid van het lichaam’ vermeld.
  • In artikel 8 van het Europees verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens staat vermeld dat ieder mens mag beschikken over zijn eigen ‘lichamelijke integriteit’.

Er zijn echter wel grenzen aan de keuzevrijheid. Als de impact van een besmetting zwaarder gaat wegen dan de rechten van de werknemer kan de overheid besluiten om nieuwe wetgeving te maken. Dit gebeurde al eerder toen de coronanoodwet werd ingesteld.

AVG-wetgeving

Volgens de AVG-wetgeving mag er niks vastgelegd worden rondom de gezondheidsgegevens van de werknemer. Je mag hier ook niet naar vragen als werkgever. Ook mag je niet vragen naar een vaccinatiebewijs. Als een werknemer uit zichzelf vertelt of hij zich laat vaccineren of niet, dan mag je deze informatie nergens vastleggen of verwerken.

In uitzonderlijke gevallen mag een bedrijfsarts wel vragen naar een vaccinatiebewijs. Maar de arts mag dit weer niet delen met de werkgever. Een uitzonderlijk geval zou kunnen zijn als de werknemer met kwetsbare mensen werkt.

Een bedrijfsarts mag een werkgever wel adviseren om een bepaalde groep werknemers tijdelijk ander werk te laten verrichten. Het gaat dan om een bepaalde groep werknemers en niet één afzonderlijke werknemer.

Gegevens rondom gezondheidsgegevens mogen wel vastgelegd worden als de werknemer uitdrukkelijk toestemming geeft. Maar omdat er sprake is van een machtsverhouding tussen werkgever en werknemer, is deze toestemming in de praktijk meestal niet rechtsgeldig. Bij het vermoeden dat iemand besmet is met het coronavirus mag wel de bedrijfsarts worden ingeschakeld.

Als een werknemer besluit om medische redenen zich niet te laten vaccineren, dan kan hij/zij de bedrijfsarts verzoeken om een andere werkplek, tijdelijk ander werk of werken met beschermende middelen.

Als de werknemer en werkgever er gezamenlijk niet uitkomen dan is de weg naar de rechter een optie. Deze rechter zal een uitspraak doen op basis van het noodzakelijkheidscriterium, proportionaliteitscriterium en het subsidiariteitsbeginsel.

Zorgplicht

Als werkgever heb je een wettelijke zorgplicht voor andere werknemers en/of klanten die je moet nakomen. In een omgeving waar mensen dicht op elkaar werken of waar met kwetsbare mensen wordt gewerkt zal de keuzevrijheid rondom vaccinatieplicht enerzijds en zorgplicht anderzijds wellicht op spanning komen te staan of zelfs tot rechtszaken leiden. Hierin zal een rechter per situatie moeten beslissen welk belang het zwaarste weegt.

Tips

  1. Zorg voor een helder COVID-19-beleid: Elke werkgever is verplicht een actuele Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) te hebben, gecombineerd met een plan van aanpak. Hierin leg je vast welke risico’s er zijn of deze zich mogelijk kunnen voordoen binnen de organisatie. Vervolgens leg je in het plan van aanpak vast welke maatregelen je treft om deze risico’s weg te nemen of te verkleinen. Een duidelijk beleid kan spanning op de werkvloer voorkomen en je kunt erop terugvallen in het geval van een conflict met een werknemer.
  2. Als werknemers zich laten vaccineren betekent dit niet dat er iets veranderd aan het volgen van de coronamaatregelen. Voor de veiligheid op de werkvloer volg je nog steeds de richtlijnen van het RIVM of het protocol van je brancheorganisatie.
  3. Maak problemen bespreekbaar: De coronacrisis stelt ons voor veel nieuwe uitdagingen waar discussies over kunnen ontstaan, zoals thuiswerken, quarantaine, mondkapjes. En nu ook het vaccineren. Probeer met elkaar in gesprek te blijven en jezelf te verplaatsen in de ander.
  4. Maak het halen van een vaccinatie onder werktijd mogelijk: Als werkgever kun je de werknemer voor elke vaccinatie (2x) werktijd laten schrijven en de reiskosten vergoeden.
  5. Geef voorlichting: Als werkgever kun je informatie delen rondom de coronavaccinatie. Hier kun je informatie van de Rijksoverheid voor gebruiken, zoals de praatplaat Prik tegen corona:

Praatplaat Rijksoverheid

Lees ook: